Soğutucu akışkanlar genel anlamda soğutulacak olan maddelerden ısı alarak onları soğutan maddelere denir. Soğutucu akışkanlar çevresindeki maddeleri doğrudan veya dolaylı olarak soğuturlar.
Soğutucu akışkanlar için aranılan özellikler şunlardır;
– Pozitif buharlaşma basıncı olmalıdır. Su buharının soğuk oda kısımlarda katılaşarak işletme aksaklıklarına meyden vermesini önlemek için buharlaşma basıncının çevre basıncından bir miktar üzerinde olması gerekir.
– Düşük yoğuşma basıncı olmalıdır. Yüksek basınca dayanıklı kompresör, kondenser, boru hattı gibi tesisat olmalıdır.
– Buharlaşma gizli ısısı yüksek olmalıdır. Buharlaşma gizli ısısı ne kadar yüksek olursa sistemde o oranda gaz akışkan kullanılacaktır.
– Kimyasal olarak aktif olmamalıdır, tesisat malzemesini etkilememesi, korozif olmaması, yağlama yağının özelliğini değiştirmemesi gerekir.
– Yanıcı patlayıcı ve zehirli olmamalıdır.
– Kaçakların kolay tespitine imkân veren özellikte olmalıdır.(koku, renk)
– Ucuz olmalıdır.
– Isı geçirgenliği yüksek olmalıdır.
– Di elektrik olmalıdır.
– Düşük donma derecesi sıcaklığı olmalıdır.
– Yüksek kritik sıcaklığı olmalıdır.
– Özgül hacmi küçük olmalıdır.
– Viskozitesi düşük olmalıdır.
– Atmosfer basıncında, düşük sıcaklık derecesinde buharlaşabilmelidir.
– Yoğunlaşma basıncı yüksek olmamalı. Yoğunlaşma sıcaklığı yüksek olmalıdır.
– Soğutucu sistemin borularına etki etmemelidir.
– Sistemde akarken kimyasal yapısı bozulmamalıdır.
-Kompresördeki makine yağının özelliğini değiştirmemelidir.
– Zehirleyici olmamalıdır.
– Küçük kapasiteli bir kompresörün kullanımına elverişli olmalıdır.
Birinci Sınıf Soğutucu Akışkanlar
Pek çok türden soğutucu akışkan vardır.Bunların birçoğu çeşitli işletme şartlarına ve gereksinimlerine uyum sağlayacak şekilde ve özellikle geliştirilmişlerdir. Bazı soğutucu akışkanlar karışık kimyasal yapıya sahiptirler ve genellikle R harfi ile başlayan soğutucu akışkan sınıflandırma numaraları ile sembolize edilirler. Çok kullanılan bazı soğutucu akışkanların sınıflandırma numaraları ve bazı fiziksel özellikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Gazlar 760 mm’de kaynamaºC Kritik sıcaklık ºC Kritik basınç (Atm) Donma noktası ºC
Oksijen -183 -18,5 49,7 -218
Azot -195,65 -146,74 33,54 -200,95
Hidrojen -252,74 -240 12,8 -259
Helyum -270 -268 2,26 -271
Karbondioksit +31 73